आईची Virtual शाळा

ह्या शिक्षकदिनाला अनेक पोस्टस् पाहिल्या. पण मला सगळ्यात आवडली ती एक पोस्ट, ज्यात माणसाने कोरोनाला गुरू मानून त्याला लोटांगण घातले आहे. खरचं कोरोनामुळे खूप नवे अनुभव मिळाले आणि खूप अशक्यप्राय वाटणार्या गोष्टीही करता आल्या. त्यामुळेच कोरोनाला गुरू म्हटलं तर त्यात काही वावगं वाटायचं कारण नाही.

अशीच एक “ न भूतो न भविष्यति।” वाटणारी गोष्ट जी आता समस्त पालकजन करताहेत ती म्हणजे “ virtual schooling “ . “ work from home” काही multinationals आणि IT मधे काम करणार्यांना नवीन नाही... कामवाल्या मावशींच्या दांड्या तर असतातच, त्यामुळे घरकामही manage होतं. पण हे virtual schooling आणि ते सुद्धा अगदी नर्सरी पासून म्हणजे अतिच वाटलं. माझ्या मोठ्या मुलाचे Jr. Kg चे admission झाले होते, त्यामुळे त्याच्या शाळेने हे फर्मान काढल्यामुळे त्याच्यापेक्षा मीच जास्त घाबरले. अनेकांची शेरेबाजीही ऐकली आणि “ कालाय तस्मै नम: ।” म्हणत मी virtual शाळेला जायची तयारी करू लागले.

सुरूवात 30 मिनीटांच्या वर्गाने होणार होती आणि आमच्या सुपुत्रांचा शाळेत जाण्याचा interest बघता, session च्या आधी 30 मिनिटे त्याची मानसिक तयारी करायला आणि नंतर 30 मिनिटे शाळेचे after effects सांभाळायला म्हणून ॲाफिस calendar मधे block केली. दिवसांगणिक माझा सामना रोज नव्या challenges शी होत होता आणि एवढं करूनही हा लक्ष देत नाही म्हणून चिडचिड वाढत होती.

“काय करावं ह्याचं आता !! “ म्हणून हताश होऊन मैत्रिणीशी बोलत होते आणि तिने सहज म्हणून विचारलं - “ लेकिन उसका problem क्या है? “

तिच्या ह्या प्रश्नाने माझी बोलतीच बंद झाली. माझ्याकडे त्याच्या complaints ची यादी होती पण त्यामागचं कारण मला अज्ञात होते.“ come on... clients को handle कर सकती है और बच्चे से डर गयी? “ ती पुढे म्हणाली.

मी अजूनच बावचळले आणि “चल, talk to you later” म्हणून काढता पाय घेतला.

तिच्या प्रश्नाने माझे विचारचक्र सुरू करून दिले होते.

“ communication चा effectiveness त्याच्या problem statement च्या depth वर अवलंबून असतो “ अरेच्चा!! हा साधा नियम मी विसरले होते?

त्याचे virtual sessions मधील वागण्याचे निरीक्षण केल्यावर जाणवलं की त्याला अनोळखी गोष्टींबद्द्ल extreme discomfort होता. त्यामुळे, त्या गोष्टी आपल्याला येणार नाहीत या भीतीने तो आधीच त्यातला interest काढून घेत होता. म्हणूनच, literacy class मधे शांत राहणारा माझा मुलगा हिंदी class मधे restless होत होता. Activities मधे त्याला रस होता पण लिहिण्यास त्याचा सक्त विरोध होता. प्राण्यांच्या गोष्टी समरसून ऐकणारा हा मुलगा गणेश जन्माच्या, कौरव-पांडवांच्या गोष्टी ऐकताना मला laptop बंद करायला भाग पाडत होता. ह्या वर माझ्याकडे दोन मार्ग होते... पहिला, त्याला त्याच्या गतीने जाऊ देणं आणि दुसरा, त्याच्या अभ्यासाला त्याच्या आवडीच्या गोष्टींशी संलग्न करणं. मी दुसरा मार्ग निवडला.

सर्वप्रथम, मी त्याला session ला चल म्हणून मागे लागणं बंद केलं.... फक्त “school time” एवढीच सूचना द्यायची असं ठरवलं. कारण, शाळेत जाणं ही त्याचीही जबाबदारी आहेच की! And Trust me... it actually worked!! तो नियमीतपणे कोणतीही तक्रार न करता माझ्याबरोबर बसू लागला. आता शाळेची वेळ 90 मिनिटांची आहे आणि तरीही तो विनातक्रार बसतो. माझा पहिला किल्ला सर झाला आणि माझा आत्मविश्वासही वाढला.

आता मी माझा मोहरा त्याच्या अनोळखी गोष्टींबद्दल वाटणार्या भीती कडे वळवला. आणि त्यावर एकच रामबाण उपाय होता....अनोळखी गोष्टींशी ओळख वाढवणे. ... त्या गोष्टी पुन्हा पुन्हा करणं. मी त्याला YouTube वर हिंदी rhymes , गोष्टी ऐकवायचा प्रयत्न केला पण त्याने काही माझी डाळ शिजू दिली नाही. मग एक दिवस सासूबाई बोलतां बोलतां सहज म्हणाल्या की विक्रमने ( माझ्या नवर्याने) काॅलेजला असताना त्याच्या अभ्यासाचे तक्ते बनवले होते आणि अगदी बाथरूमच्या भिंतींवरही लावले होते. बस्स!! मला idea मिळाली. मी रंगीत तक्ते बनवून त्याच्या खोलीच्या भिंतींवर, दरवाज्यावर लावले. तो येताजाता गंमत म्हणून ते वाचू लागला आणि मला प्रश्न विचारू लागला. प्राण्यांची, रंगांची, भाज्यांची हिंदी नावे विचारून त्याने मला अगदी भंडावून सोडले. माझी दुसरी मोहिम फत्ते झाली होती.

परंतु अजून सगळ्यात कठीण गोष्ट बाकी होती... ती म्हणजे त्याला लिखाणाची गोडी लावणे. मी एव्हाना सगळे प्रयत्न करून थकले होते.... गिरवून झालं... रवा प्लेट मधे लिहून झालं... teacher चा धाक दाखवून झाला...नवीन पेन्सिलस् आणि वह्या आणून झाल्या पण आमची गाडी काही पुढे जात नव्हती. आणि एक दिवस त्यानेच मला एक कल्पना सुचवली.

माझ्या मुलाला प्राण्यांचे वेड आहे आणि तो आमच्या मागे सतत विविध प्रजातींच्या प्राण्यांची खेळणी मागवण्याचा हट्ट करत असतो. म्हणून एकदा वैतागून म्हटलं “ तू तुझ्याकडे नसलेल्या प्राण्यांची यादी कर बघू.”

आणि तो कागद - पेन्सिल घेऊन हजर झाला.

बघतां बघतां आम्ही बर्याच प्राण्यांची नावे लिहून काढली. कोणाच्या कोंबड्याने का होइना पण आमचं तांबडं फुटलं होतं. तेव्हापासून लिहिण्याचा सराव म्हणजे काहीतरी प्राण्यांशी संबंधित काम काढते.

अजूनही आमच्या रोज काहीना काही कुरबुरी चालूच असतात पण आता complaints नाहीत तर problems वर creative solutions आहेत. सरळमार्गी चालेल ते मूल कसले म्हणा! पण त्याच्या प्रत्येक आडवळणी वागण्याला उत्तर शोधायचा प्रयत्न करते आणि म्हणते ... “ आखिर रिश्ते मे तो हम आपकी माॅं लगते है। “