हव्यासाकडून आस्वादाकडे - power of Vitamin N

अलीकडचीच गोष्ट... माझ्या बहिणीशी फोनवर बोलत होते. बोलता बोलता विषय मुलांवर आला. तिच्यामागे तिच्या मुलीची भुणभुणमला ऐकू येत होती.

म्हटलं, “ काय म्हणतेय गं ती?”

त्यावर बहीण म्हणाली, “ काय म्हणणार! हे पाहिजे ते पाहिजे. इतके crayons आहेत तरी पाहिजे तो रंग वेळेवर मिळेल तर शप्पथ. कशीही टाकते वस्तू ... कसली किंमतच नाही”

तिची तगमग आवाजात जाणवत होती. आमच्या घरंचं चित्र थोड्याफार फरकाने तेच होतं. मुलं वस्तू तशा जपून वापरायची पण सततनवनव्या खेळण्यांची list तयारच असायची. त्यात support ला त्यांचे वडील असल्यावर

काय बोलणार!

मी असा विचार करतच होते की दोघेजण हजर झाले.

“Muma we want walking dinosaur and car garage on Christmas. Let’s write to Santa”

ह्या वर्षी त्यांना Christmas चा प्रचंड उत्साह होता.

तेव्हा म्हटलं एक छोटासा प्रयोग करून पाहू.

आम्ही Santa ला पत्र लिहिले... जवळजवळ महिनाभर आधी. त्यात पाहिजे त्या वस्तू लिहून त्यांना म्हटलं पोस्ट केलं. पण त्याचबरोबरदोघांना ताकीद दिली की आता birthday पर्यंत कुठलंही नवं गिफ्ट मागायचं नाही. नाहीतर Santa हे सुद्धा cancel करेल.

“Okay muma” म्हणून दोघांनीही माना डोलावल्या.

त्यानंतर आम्ही बर्याचदा खेळण्यांच्या दुकानाजवळून जायचो आणि मुलं tempt व्हायची. पण त्यांना त्यांच्या promise ची आठवणकरून दिली की गप्प बसायची. पण माझाच धीर सुटत चालला होता. काहीतरी छान दिसलं की वाटायचं माझ्यातर्फे म्हणून Christmas ला घेऊ का? दरवेळी नाही म्हणणं अगदी जीवावर यायचं. शेवटी एकदाचा तो Christmas आला आणि गीफ्टस् बघून त्यांना वेड लागलंहोतं.

हा सगळा episode अनुभवताना मला एक गोष्ट पक्की कळली की त्यांच्या materialistic हट्टांना पालक म्हणून मी respond करतेकारण; त्यांच्यापेक्षा जास्त मीच त्या वस्तूंवर, rather त्या वस्तू हातात दिल्यावर मुलांना मिळणार्या आनंदावर भाळलेली आहे.

स्वत:चं behaviour analyse केल्यावर वाटलं की मुलांना वस्तू दिल्या जातात कारण त्या उपलब्ध आहेत, मुख्य म्हणजे परवडत आहेत ( thanks to globalization).

आम्हा पालकांना स्वत:लाच त्या गोष्टींच अप्रूप वाटतं कारण आपल्या लहानपणी अशा गोष्टी नव्हत्या किंवा आमच्या मध्यमवर्गीयपालकांना परवडत नव्हत्या.

So Most importantly I Feel “arrived” when I buy something which I always wanted in my childhood.

आम्ही पालक स्वत: साठी सतत online खरेदी करतो. त्यामुळे मुलांना नाही म्हणवत नाही.

बरं हे सगळं ठीक आहे तर मग मी मुलांना नाही का बरं म्हणावं? Especially जेव्हा मला त्यांना नाही म्हणताना खूप guilty वाटतं.

अशीच विचारात बसले होते तेवढ्यातच मुलाने येऊन विचारलं, “ अजून एक चॅाकलेट खाऊ?”

मी क्षणभरही विलंब न करता म्हटलं “ नाही. कालच filling केलय”

And I was not guilty.

Bingo!!! जेव्हा मला अगदी 200% conviction असतं की मी जे करते ते योग्यच आहे तेव्हा मी नकार देताना guilty feel करत नाही.

मग त्यांना materialistic होण्यापासून रोखण्यासाठी जर मी नकार दिला तर त्यात का guilty वाटावं?

नकार ऐकण्याची आणि पचवायची सवय नसणे हे कुठल्याही व्यक्तीसाठी हिताचं नाही. हेच कारण आहे का की काही मुलं प्रेमात नकारaccept करू शकत नाहीत; परीक्षेतील अपयश सहन करू शकत नाहीत.

म्हणूनच अनेक child psychologist “vitamin N” - म्हणजे NO हा शब्द मुलांबरोबर सतत वापरण्यास सांगतात. ज्यामुळे मुलांनानकार ही भावना समजते आणि मिळालेल्या वस्तूची किंमत कळते.

जवळजवळ महिनाभर थांबून मिळालेल्या Christmas presents चा आनंद अपरंपार होता. मुलांना हव्यासापेक्षा अप्रूपाचा आस्वादघ्यायला शिकवूया.. वखवखलेलं नाही तृप्त बनवूया.

अशीच अजून एक गोष्ट जाणवली ती मात्र क्रमश: